Z dniem 29 kwietnia 2017 r. weszła w życie istotna nowelizacja Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi wprowadzająca zamknięty katalog podmiotów mogących świadczyć usługi marketingowe na rzecz firm inwestycyjnych. Nowe prawo przewiduje, że jedynie firma inwestycyjna oraz agent firmy inwestycyjnej uprawnieni są do wykonywania następujących czynności:
- pozyskiwania klientów lub potencjalnych klientów, w tym informowania o zakresie usług maklerskich świadczonych przez firmę inwestycyjną lub instrumentach finansowych będących ich przedmiotem;
- związanych z zawieraniem umów o świadczenie usług maklerskich;
- umożliwiających realizację umów o świadczenie usług maklerskich, w szczególności polegających na przyjmowaniu zleceń, o których mowa w art. 69 ust. 2 pkt 1, odbieraniu innych oświadczeń woli klienta dla firmy inwestycyjnej, udostępnianiu lub przekazywaniu klientowi informacji związanych ze świadczonymi na jego rzecz usługami maklerskimi.
Rejestr agentów firm inwestycyjnych prowadzi Komisja Nadzoru Finansowego. Zgodnie z ustawą agentem firmy inwestycyjnej może być wyłącznie osoba posiadająca odpowiedni poziom wiedzy i doświadczenia zawodowego z zakresu usług pośrednictwa finansowego, obowiązujących przepisów prawa oraz standardów działalności firm inwestycyjnych, stwierdzonych stosownym egzaminem państwowym. Wymóg ten uważa się za spełniony w przypadku osób legitymujących się tytułem maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego.
Agent firmy inwestycyjnej może być związany stosunkiem umownym wyłącznie z jedną firmą inwestycyjną. Działalność agenta firmy inwestycyjnej podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego.
Omawiana nowela delegalizuje działające w Polsce od lat, niepodlegające żadnemu nadzorowi telecentra prowadzące agresywny telemarketing wątpliwych produktów finansowych, głównie związanych z platformami obrotu typu forex.
Niestety ponad 10-letni brak nadzoru nad działalnością tego rodzaju podmiotów doprowadził ludność do niewyobrażalnych strat sięgających miliardów złotych.
Po zmianie przepisów zagraniczna firma inwestycyjna zamierzająca prowadzić marketing usług maklerskich na terenie RP za pośrednictwem podmiotu trzeciego obowiązana jest otworzyć w Polsce oddział i skorzystać z usług licencjonowanego agenta podlegającego wpisowi do rejestru KNF, co jednocześnie implikuje objęcie samej zagranicznej firmy inwestycyjnej nadzorem polskiego regulatora rynku.
Wskazać przy tym należy, iż prowadzenie marketingu usług maklerskich w dotychczasowej formule bez spełnienia wynikających z nowelizacji wymogów podlega sankcji karnej z art. 178 Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, przewidującej grzywnę do 5 000 000 PLN.
Choć sama intencja ustawodawcy wydaje się słuszna, przedstawiciele Komisji Finansów Publicznych podkreślali w trakcie prac legislacyjnych, iż mało prawdopodobne jest by regulacja odniosła zamierzony skutek w postaci wyeliminowania (ograniczania) patologicznego zjawiska określanego w mediach mianem „łowienia frajerów na forex”. Z kolei przedstawiciele Izby Domów Maklerskich ripostowali, iż jest ona potencjalnie niebezpieczna dla krajowych domów maklerskich, ponieważ może prowadzić do arbitrażu regulacyjnego, zakłócając konkurencję z zagranicznymi firmami inwestycyjnymi.
Czy mamy zatem do czynienia z kolejnym martwym prawem? Czy może jednak wspomniana nowelizacja okaże się dobrym krokiem ku uporządkowaniu polskiego rynku kapitałowego? Czas pokaże.